Co to jest system zarządzania środowiskowego?

Biorąc pod uwagę rosnące wymagania regulacyjne i społeczne w zakresie zrównoważonego rozwoju środowiska, istnieje potrzeba ustrukturyzowanego podejścia do zarządzania obowiązkami środowiskowymi i zmniejszania ich negatywnego wpływu. Systemy zarządzania środowiskowego (ang. Environmental Management Systems, EMS) mają kluczowe znaczenie dla przedsiębiorstw w osiąganiu tych celów, a także pomagają w realizacji aspektu środowiskowego ich zobowiązań ESG.

Ramy systemu zarządzania środowiskowego: znaczenie i definicja

Działalność człowieka może mieć poważny wpływ na środowisko, co zostało dostrzeżone w historii w próbach kontrolowania i regulowania kwestii takich jak usuwanie ścieków i odpadów oraz zapobieganie najbardziej szkodliwym skutkom zanieczyszczeń przemysłowych i emisji do powietrza. Zrównoważony rozwój jest kwestią nowszą, ale również wymagającą uwzględnienia. Firmy są w coraz większym stopniu oceniane przez swoich klientów i całe społeczeństwo na podstawie ich wyników w zakresie zrównoważonego rozwoju środowiska.

W tym bardziej złożonym kontekście operacyjnym zwykłe spełnienie niewielkiej liczby lokalnych przepisów nie jest wystarczające, dlatego też przyjęcie ustrukturyzowanego podejścia poprzez zdefiniowanie swoich ambicji środowiskowych i wdrożenie systemu EMS jest logicznym krokiem dla organizacji. Co to jest System Zarządzania Środowiskowego? EMS to ramy, które pomagają przedsiębiorstwom w osiąganiu ich celów środowiskowych poprzez konsekwentny przegląd, ocenę i poprawę ich efektywności środowiskowej.

Podobnie jak w przypadku wielu innych systemów zarządzania, ramy EMS są zwykle oparte na cyklu Planuj-Wykonaj-Sprawdź-Działaj (PDCA), który zapewnia, że aspekty środowiskowe są systematycznie identyfikowane, kontrolowane i monitorowane. Cykl PDCA promuje również ciągłe doskonalenie systemu zarządzania środowiskowego.

Normy Systemu Zarządzania Środowiskowego

Po pierwsze, ważne jest, aby zrozumieć, że normy środowiskowe i normy systemu zarządzania środowiskowego są odrębnymi, ale powiązanymi terminami. Normy środowiskowe są zazwyczaj określone w przepisach lokalnych, krajowych lub międzynarodowych, które wszystkie organizacje są zobowiązane spełniać. Przykłady obejmują bezwzględne limity ustalone dla ścieków i emisji określonych substancji, np. ton/rok, mg/litr, mg/m3 powietrza. Standardy systemu zarządzania środowiskowego nie określają takich limitów, ale raczej zapewniają zestaw ustrukturyzowanych procesów i praktyk, które umożliwiają przedsiębiorstwom zmniejszenie zidentyfikowanego wpływu na środowisko i zwiększenie wydajności, a wszystko to w kontrolowanych warunkach. Normy takie mają na celu zapewnienie ram dla holistycznego podejścia do polityki środowiskowej, celów i działań.

Istnieje wiele niezależnych organów, które opracowały normy EMS, mogące być przyjęte i stosowane przez organizacje niezależnie od ich wielkości, rodzaju i charakteru. Opierają się one na najlepszych praktykach i mają na celu zapewnienie przedsiębiorstwom elementów skutecznego systemu zarządzania środowiskowego, który może zostać zintegrowany z innymi wymaganiami w zakresie zarządzania i pomóc organizacjom w osiągnięciu celów środowiskowych i ekonomicznych. Normy te są systematycznie weryfikowane i aktualizowane.

ISO 14001 i system zarządzania środowiskowego

Najbardziej uznaną normą dotyczącą systemu zarządzania środowiskowego jest ISO 14001. Jest ona dostępna w Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej i zapewnia ustrukturyzowane podejście do zarządzania środowiskowego oraz pomaga firmom poprawić ich wyniki środowiskowe, spełnić wymogi prawne i osiągnąć ich cele środowiskowe. Norma ISO 14001 określa ramy, których organizacja może przestrzegać, zamiast ustanawiać wymagania dotyczące efektywności środowiskowej. Jest to część rodziny norm związanych z zarządzaniem środowiskowym, które pomagają organizacjom zminimalizować negatywny wpływ ich działalności na środowisko, zachować zgodność z obowiązującymi przepisami, regulacjami i innymi wymaganiami środowiskowymi oraz stale doskonalić się w powyższych obszarach..

Co ważne, umożliwia również certyfikację przez niezależne organy zewnętrzne. Uzyskanie certyfikatu jest często licencją na handel w wielu jurysdykcjach i branżach. Co więcej, pozwala certyfikowanym przedsiębiorstwom na upublicznienie tego faktu, zwiększając ich wiarygodność i wartość jako partnera dla innych firm w łańcuchu dostaw.

Dowiedz się więcej o szkoleniu DNV- Wymagania ISO 14001.

Audyt EMS, dlaczego jest ważny?

Audyt EMS to systematyczny, niezależny i udokumentowany proces uzyskiwania dowodów z audytu i ich obiektywnej oceny w celu określenia stopnia spełnienia kryteriów EMS. Jest on ważny, ponieważ pomaga zapewnić, że system zarządzania środowiskowego organizacji spełnia wymagania normy ISO 14001.

Proces audytu pomaga zidentyfikować obszary wymagające poprawy, zapewnić zgodność z wymogami prawnymi oraz wykazać zaangażowanie organizacji w zarządzanie środowiskowe. Zapewnia również cenny wgląd w wydajność systemu EMS, umożliwiając lepsze podejmowanie decyzji i planowanie strategiczne w kierunku realizacji celów zrównoważonego rozwoju.

Podobnie jak w przypadku większości systemów zarządzania, audyty dzielą się na dwie kategorie. Pierwszą z nich jest audyt wewnętrzny przeprowadzany przez odpowiednio przeszkolonych pracowników organizacji i mający na celu identyfikację obszarów, w których procedury i procesy mogą nie być przestrzegane prawidłowo lub w których można wprowadzić ulepszenia. Druga to audyt zewnętrzny przeprowadzany przez jednostkę certyfikującą, mający na celu zapewnienie spełnienia wymagań normy. Pomyślny wynik audytu zewnętrznego jest wymagany do uzyskania wstępnej certyfikacji, a następnie w regularnych odstępach czasu w celu utrzymania certyfikacji.

System zarządzania środowiskowego: przykłady

Przedsiębiorstwa wywierają wpływ na środowisko na wiele sposobów i choć mogą istnieć pewne wspólne tematy w EMS różnych organizacji, będzie też wiele różnic. Wspólne obszary występujące w większości z nich to efektywność energetyczna, redukcja odpadów, zarządzanie zasobami i zapobieganie zanieczyszczeniom.

Osiągnięcie każdego z tych celów będzie różnić się w zależności od organizacji. Na przykład, efektywność energetyczna może być osiągnięta poprzez zastosowanie oświetlenia LED w biurach i fabrykach lub poprzez zmianę maszyn produkcyjnych na bardziej energooszczędne modele. Zmiana dostawców na bliższych może zmniejszyć zużycie energii w transporcie, a jednocześnie przynieść korzyści w postaci niższych kosztów.

Redukcja odpadów może być możliwa poprzez zmianę procesów produkcyjnych, przyjęcie strategii biura bez papieru lub poprzez identyfikację innych organizacji, które mogłyby wykorzystać odpady procesowe. Recykling to kolejny obszar, w którym EMS może być pomocny. Wiele organizacji zrezygnowało z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku na rzecz bardziej ekologicznych opakowań.

Lista możliwości zmniejszenia wpływu na środowisko jest niemal nieskończona. Z czasem będą one ulegać zmianom ze względu na zmieniające się okoliczności, takie jak wymogi prawne i nowe osiągnięcia technologiczne.

Normy podlegają regularnym przeglądom, aby zapewnić ich aktualizację zgodnie z aktualnymi najlepszymi praktykami i trendami w dziedzinie zarządzania środowiskowego.

Oczywistym jest, że powiązanie pomiędzy systemem zarządzania środowiskowego a ESG jest bardzo wyraźne. Skuteczny system EMS znacznie przyczyni się do zaspokojenia środowiskowego elementu ESG, a tym samym sprawi, że organizacja stanie się bardziej atrakcyjna dla inwestorów.