Pytanie 1:  "Czy audytorzy wewnętrzni powołani w firmie również musza zdać egzamin audytora ISO50001 w UDT, czy wystarczy, że odbędą szkolenie np. w DNV?"

Odpowiedź: Nie ma obowiązku aby audytor wewnętrzny systemu zarządzania energią wg. ISO 50001 posiadał uprawnienia audytora efektywności energetycznej (który zgodnie z projektem z dnia 05.03.2025 o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, ma stać się zawodem regulowanym podlegającym kwalifikacji UDT na podstawie egzaminu). Organizacje zużywające średniorocznie >85TJ energii, posiadające wdrożony i certyfikowany system zarządzania energią wg. ISO 50001 nie są zobowiązane do przeprowadzania audytu energetycznego. 

Pytanie 2: Czy progi dotyczą wyłacznie zuzycie energii na potrzeby własne (róznica pomiędzy produkcja energii netto a brutto) czy zuzycie energii chemicznej na potrzeby wytworzenia całej energii (zużyej przez przedsięnbiorstwo oraz sprzedanej)? 

Odpowiedź: Pkt. 31 oraz Pkt. 32 projektu z dnia 05.03.2025 o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, mówią o "średnim rocznym zużyciu energii finalnej w ciągu ostatnich trzech lat, przy uwzględnieniu wszystkich nośników energii". 

Za art. 2 pkt. 7 Ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej i art. 3 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. ‒ Prawo energetyczne. Energia finalna oznacza energię przetworzoną w dowolnej postaci oraz paliwa stałe, ciekłe, gazowe i wodór będące nośnikami energii chemicznej, dostarczone odbiorcy końcowemu.

Za art. 3 pkt. 13a Ustawą z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, odbiorca końcowy – odbiorca dokonujący zakupu paliw lub energii na własny użytek; do własnego użytku nie zalicza się energii elektrycznej zakupionej w celu jej magazynowania lub zużycia na potrzeby wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej oraz paliw gazowych zakupionych w celu ich zużycia na potrzeby przesyłania, dystrybucji, magazynowania paliw gazowych, skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego.

Wytyczne do Dyrektywy 2023/1791 w pkt. 4.1 mówią, że przy określaniu granic obliczania średniego rocznego zużycia energii "energy  consumption should be considered in terms of ‘final energy consumption’". Za Dyrektywą, " „zużycie energii końcowej” lub „FEC” oznacza całość energii dostarczonej sektorom przemysłu, transportu, w tym zużycie energii w lotnictwie międzynarodowym, gospodarstw domowych, usług publicznych i prywatnych, rolnictwa,  leśnictwa i rybołówstwa oraz innym sektorom zastosowań końcowych, z wyłączeniem zużycia energii w ramach międzynarodowych bunkrów morskich, energii otoczenia i dostaw do sektora przemian energetycznych oraz strat wynikających z przesyłu i dystrybucji, zgodnie z definicjami w załączniku A do rozporządzenia (WE) nr 1099/2008;". 

Rekomendacja: Każda organizacja ma własną specyfikę oraz kontekst. Dlatego też rekomendujemy przeanalizowanie stosownych w Państwa przypadku granic bilansowania z Państwa działem prawnym.

Pytanie 3: Moje pytanie brzmi dlaczego w polskim projekcie ustawy  progi z > 85 TJ zamieniono na > 23,611 GWh,  obowiązek dotyczyć będzie firm od 86 TJ a w Polsce od 23,612 GWh

Odpowiedź: Dyrektywa 2023/1791 w art. 11 odnosi się do wartości progowych w TJ (teradżul), natomiast Projekt z dnia 05.03.2025 o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw do GWh (gigawatogodzina). 1GJ= 277,78kWh, co daje 10TJ= 2,7778 GWh (~2,78 GWh) i 85TJ= 23,6113 GWh (~23,611 GWh) 

Pytanie 4: Jaka powinna być akredytacja certyfikatów ISO 50001:2018 PCN czy inne zagraniczne, żeby były uznane przez krajowe organy kontroli?

Odpowiedź: Pkt. 31 projektu z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw odnosi się do "Polskiej Normie dotyczącej systemów zarządzania energią, wymagań i zaleceń użytkowania", co jednoznacznie sugeruje Polskie Centrum Akredytacji (PCA). Niemniej jednak praktyka wskazuje, że uznawane są certyfikaty wydane w ramach akredytacji zagranicznych zrzeszonych w MLA. Jest to podejście uzasadnione dla jednostek akredytacyjnych będących sygnotariuszami IAF MLA. Więcej informacji:
- https://www.pca.gov.pl/o-pca/wspolpraca-miedzynarodowa/porozumienia-o-wzajemnym-uznawaniu-/na-czym-polega-wzajemne-uznawanie
- https://iaf.nu/en/about-iaf-mla/

Pytanie 5: Skąd wziąć przeliczniki na TJ (np paliw), czy obecnie aktywne audyty po nowemu mają być jak się skończy ważność tamtych czy od razu po wprowadzeniu ustawy muszą robić aktualne od razu?

Odpowiedź: 

1. Współczynniki: Pkt. 33 projektu z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, mówi "Zawartość energii w nośnikach energii oblicza się, stosując wartości opałowe określone w przepisach odrębnych.”
   Doświadczenie wskazuje, że dotychczas powszechnie stosowanymi i uznanymi źródłami współczynników są tabele KOBIZE (https://www.kobize.pl/pl/article/monitorowanie-raportowanie-weryfikacja-emisji/id/318/tabele-wo-i-we)
2. Nie odnalazłem w tym zakresie wtytycznych. Niemniej jednak, projekt z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw zmienia kryteria podmiotowe, wymagany zakres audytu energetycznego, reguluje zawód audytora efektywności energetycznej oraz wprowadza dodatkowe wymagania w odniesieniu do wyników audytu energetycznego. Organizacja, która na podstawie aktualnej Ustawy jest zobowiązana do przeprowadzenia audytu energetycznego, może z tego obowiązku wyjść na podstawie nowych zmienionych kryteriów podmiotowych i vice-versa. Rekomenduję śledzić komunikaty i wytyczne w tym zakresie. 

Pytanie 6: Jak ktoś jest zwlnioy na podstawie ISO/EMAS to w ogóle nic nie pisze w sprawozdaniu rocznym? A jesli musi, a audyt ważny 4 lata, to w latach 1-4 pisze dokładnie to samo w zakresie planów, czy co roku ma je aktualizować?

Odpowiedź: Nie odnalazłem w tym zakresie wtytycznych. Niemniej jednak, wg. aktualnie obowiązujących przepisów kryterium zwolnienia na podstawie posiadanego Europejskiego Systemu Eko-zarządzania i Audytu (EMAS) ma zastosowanie jeżeli w ramach tego systemu przeprowadzony zostanie audyt energetyczny. W takim wypadku zobowiązany przedsiębiorca musi zawiadomić Prezesa URE, a w zawiadomieniu poinformować o zidentyfikwoanym w ramach audytu energetycznego potencjale poprawy wyniku energetycznego. Jest to podejście racjonalne i jego logika prawdopodobnie zostanie utrzymana. 
Jeżeli tak będzie, to wg. projektu z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, przdsiębiorca spełniający obowiązek poprzez audyt energetyczny zrealizowany w ramach systemu  zarządzania ISO14001 lub EMAS będzie zobowiązany do konsekwentnego dopełniania dalszych obowiązków wynikających z pkt. 32 Projektu.
W kwestii aktualizacji planu działań. Zgodnie z pkt. 32 Projektu
"6. Plan działań w zakresie efektywności energetycznej:
3) określa harmonogram wykonania środków mających na celu wykonanie poszczególnych zaleceń audytu energetycznego przedsiębiorstwa;
7. Plan działań w zakresie efektywności energetycznej aktualizuje się corocznie."

Pytanie 7: Czy firma, która posiada certyfikat ISO14001 będzie zwolniona z posiadania systemu zarządzania energią? 

Odpowiedź: Sam fakt posiadania certyfikatu ISO14001 nie zwalnia z obowiązków ustawowych. Zwolnienie może mieć zastosowanie pod warunkiem, że w ramach systemu zarzadzania środowiskowego przeprowadzono audyt energetyczny przedsiębiorstwa. 

Pytanie 8: Te dane z 3 lat wstecz będą zbierane od momentu wejścia tej ustawy? 

Odpowiedź: Obliczanie średniorocznego zużycia energii odnosi się jedynie do obowiązków przedsiębiorcy w zakresie systemu zarządzania energią oraz audytu energetycznego. Należy odnosić się do harmonogramu wdrożenia wg. Art.. 31 projektu z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw

Pytanie 9: A jeśli ma się wdrożony system ISO14001:2015 to też trzeba publikować jakiś plan działań?

Odpowiedź: Obowiązek opracowania i publikowania planu działań będzie dotyczył przedsiębiorstw zobowiązanych do przeprowadzenia audytu energetycznego na podstawie nowych ktyretiów (zgodnie z Projektem Ustawy). Sam fakt posiadania certyfikatu ISO14001 nie zwalnia z obowiązków ustawowych. Zwolnienie może mieć zastosowanie pod warunkiem, że w ramach systemu zarzadzania środowiskowego przeprowadzono audyt energetyczny przedsiębiorstwa (więcej informacji w wierszu 11)

Pytanie 10: Czy skoro wprowadzenie systemu zarządzenie energii miałoby być przedsięwzięciem służącym poprawie ee, czy można za to dostać białe certyfikaty? 
Czy systemy pomiarowe itp. do systemu zarządzania lepiej wprowadzić po 1.01.2027?

Odpowiedź: Jeżeli przedsięwzięcie to będzie spełniało wszystkie wymagane kryteria określone w ustawie to wszystko wskazuje na to że tak. W kwestii Państwa decyzji dotyczących terminów wdrożenia, proszę odnosić się do kryteriów ubiegania się o świadectwa efektywności energetycznej określonych w Ustawie.

Pytanie 11: Jak przeliczyć TJ z gazu, litrów paliwa - czy na to będzie z rozporządzenia czy z fizyki wartość energetyczna? 

Odpowiedź: Pkt. 33 projektu z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, mówi "Zawartość energii w nośnikach energii oblicza się, stosując wartości opałowe określone w przepisach odrębnych.”
Doświadczenie wskazuje, że dotychczas powszechnie stosowanymi i uznanymi źródłami współczynników są tabele KOBIZE (https://www.kobize.pl/pl/article/monitorowanie-raportowanie-weryfikacja-emisji/id/318/tabele-wo-i-we)

Pytanie 12: Czy przedsiębiorstwa które zużywają powyżej 85TJ i mają wdrożony system zarządzania środowiskiem ISO 14001 i dodatkowo wykonają audyt energetyczny przedsiębiorstwa AEP są zwolnione z obowiązku  wdrożenia systemu zarządzania energią ISO 50001. Jaka jest data graniczna wdrożenia systemu zarządzania energią?

Odpowiedź: Jeżeli jest spełnione kryterium średniorocznego zużycia powyżej 85TJ i organizacja wchodzi w obowiązek wdrożenia i utrzymania certyfikowanego systemu zarządzania energią, to sam fakt posiadania systemu zarządzania środowiskowego ISO14001 oraz przeprowadzony audyt energetyczny nie zwalniają z obowiązku ustawowego. Warunkiem wyłączenia jest przeprowadzenie audytu energetycznego w ramach funkcjonującego systemu zarządzania środowiskowego co za publikacją URE z dnia 20 lipca 2017 (dotyczącą EMAS) oznacza „w ramach systemu EMAS każdy zidentyfikowany obszar znaczącego wykorzystania energii klasyfikowany jest jako znaczący aspekt środowiskowy, nadzorowany według zasad systemu EMAS.”. 
Art. 31 projetku ustawy nie odnosi się do harmonogramu wejścia w życie obowiązku wdrożenia systemu zarządzania energią- jest to zapewne przeoczenie. Odnosi się natomiast do terminu wejścia w życie zmianionych wymagań dotyczących audytu energetycznego, który określono na 01.01.2027

Pytanie 13: Jeżeli w tym roku firma zrealizowała audyt energetyczny to będzie on ważny po wejściu obowiązku dyrektywy? Czy nie?

Odpowiedź: Nie odnalazłem w tym zakresie wtytycznych. Niemniej jednak, projekt z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw zmienia kryteria podmiotowe, wymagany zakres audytu energetycznego, reguluje zawód audytora efektywności energetycznej oraz wprowadza dodatkowe wymagania w odniesieniu do wyników audytu energetycznego. Organizacja, która na podstawie aktualnej Ustawy jest zobowiązana do przeprowadzenia audytu energetycznego, może z tego obowiązku wyjść na podstawie nowych zmienionych kryteriów podmiotowych i vice-versa. Rekomenduję śledzić komunikaty i wytyczne w tym zakresie.

Pytanie 14: Czy jeżeli firma nie ma 14001 to zamiast wdrożyć 5001 lepiej będzie wdrożyć 14001?

Odpowiedź: Decyzja taka powinna być każdorazowo wynikiem analizy ryzyk i szans poszczególnych organizacji

Pytanie 15: Czy osoby posiadające iso 14001 są zobowiązane do przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa czy przeglądu energetycznego (znanego z iso 50001)?

Odpowiedź: Zarówno aktualnie obowiązująca Ustawa jak o projekt z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw mówią, że "jeżeli w ramach tych systemów przeprowadzono audyt energetyczny przedsiębiorstwa."

Pytanie 16: Czy jeżeli AEP był przeprowadzony w 2025 "po staremu", to  kolejny "po newoemu" dopiero w 2029 ?

Odpowiedź: Nie odnalazłem w tym zakresie wtytycznych. Niemniej jednak, projekt z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw zmienia kryteria podmiotowe, wymagany zakres audytu energetycznego, reguluje zawód audytora efektywności energetycznej oraz wprowadza dodatkowe wymagania w odniesieniu do wyników audytu energetycznego. Organizacja, która na podstawie aktualnej Ustawy jest zobowiązana do przeprowadzenia audytu energetycznego, może z tego obowiązku wyjść na podstawie nowych zmienionych kryteriów podmiotowych i vice-versa. Rekomenduję śledzić komunikaty i wytyczne w tym zakresie.

Pytanie 17: Jeśli mamy 3 zakłady produkcyjne w Europie sumujemy zużycie energii czy podchodzimy jednostkowo?  

Odpowiedź: Jest to obszar, który niewątpliwie należy monitorować. Na chwilę obecną nie ma szczegółowych wytycznych na poziomie krajowym. 
Wytyczne do Dyrektywy 2023/1791 w pkt. 3.2 mówią 
"In the context of Directive (EU) 2023/1791, the Commission interprets this to mean that:
— Only enterprises within the territory of a Member State are obliged to comply. However, when assessing their energy consumption, all linked enterprises within the territory of EU should be considered."
Niemniej jednak wymaganie prawne będzie obowiązywało na poziomie poszczególnych Krajów Członkowskich, a same wymagania i terminy wejścia w życie poszczególnych obowiązków mogą się różnić pomiędzy krajami. Aktualna praktyka wskazuje bardziej na utrzymanie granic krajowych.

Pytanie 18: Posiadanie ISO 50001 zwalnia z audytów energetycznych - czy trzeba wysyłać zdobycie certyfikatu do URE? bo audyt tak a co z ISo gdy w jego ramach mamy audyty?

Odpowiedź: Wg. aktualnie proponowanego brzmienia, jeżeli przedsiębiorca będzie wnioskował o  zwolnienie z obowiązku audytu energetycznego poprzez posiadanie systemu zarządzania energią, to wymaganiem jest aby w ramach tego systemu przeprowadzono audyt energetyczny przedsiębiorstwa (art. 36 ust 2 Ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej). Nie jest to logiczne, ponieważ zgodnie z Projektem z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, w przypadku przedsiębiorcy zużywającego średniorocznie >85TJ energii i posiadającego wdrożony i certyfikowany system zarządzania energią, przeprowadzenie audytu energetyczengo nie jest wymagane.

Pytanie 19: Mała firma inżynierska, zarejestrowana w Polsce, ale jest częścią norweskiego koncernu Oil&Gas, z kapitałem również norweskim. Norwegia nie jest krajem członkowskim. Jakie są wymogi dla takich firm? Czy raczej będzie to obowiązek po stronie koncernu?

Odpowiedź: Projektowana ustawa  z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw będzie w zakresie obowiązków dotyczących wdrożenia systemu zarządzania energią lub przeprowadzenia audytu energetycznego dotyczyła przedsiębiorcy w rozumieniu Ustawy z dnia 6 marca 2018r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236, 1222 i 1871)

Pytanie 20: Czy posiadanie certyfikatu ISO14001 i realizacja audytu energetycznego w ramach tego systemu zwalnia z certyfikacji ISO50001 bez wzgledu na zużycie energii?

Odpowiedź: Zgodnie z pkt. 31 projektu  z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, obowiązku wdrożenia systemu zarządzania energią przez przedsiębiorcę zużywającego średniorocznie >85TJ energii nie stosuje się do przedsiębiorcy, który wdrożył system zarządzania środowiskowego określony w Polskiej Normie dotyczącej systemów zarządzania środowiskowego, jeżeli w ramach tego systemu przeprowadzono audyt energetyczny przedsiębiorstwa. Należy jednak pamiętać, że sam fakt posiadania systemu zarządzania środowiskowego ISO14001 oraz przeprowadzony audyt energetyczny nie zwalniają z obowiązku ustawowego. Warunkiem wyłączenia jest przeprowadzenie audytu energetycznego w ramach funkcjonującego systemu zarządzania środowiskowego co za publikacją URE z dnia 20 lipca 2017 (dotyczącą EMAS) oznacza „w ramach systemu EMAS każdy zidentyfikowany obszar znaczącego wykorzystania energii klasyfikowany jest jako znaczący aspekt środowiskowy, nadzorowany według zasad systemu EMAS.”. 

Pytanie 21: Czy w kalkulacji energetycznej możemy oprzeć się na Kobize? Czy musimy o rzeczywiście o faktury?

Odpowiedź: Co do zasady, źródłem danych powinny być faktury. Przygotowanie raportu do Kobize obiera się na tych samych danych, niemniej jednak aby móc opierać się na raporcie do Kobize należałoby wcześniej zweryfikować spójność granic i zakresu bilansowania energii.

Pytanie 22: Czy jest jakiś łatwo dostępny kalkulator, który przeliczy nam różne jednostki paliwa na TJ ?

Odpowiedź: Pkt. 33 projektu z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw, mówi "Zawartość energii w nośnikach energii oblicza się, stosując wartości opałowe określone w przepisach odrębnych.”
Doświadczenie wskazuje, że dotychczas powszechnie stosowanymi i uznanymi źródłami współczynników są tabele KOBIZE (https://www.kobize.pl/pl/article/monitorowanie-raportowanie-weryfikacja-emisji/id/318/tabele-wo-i-we)

Pytanie 23: Czyli mając iso 14001 i tak trzeba zrobić audyt energetyczny? 

Odpowiedź: W przypadku opcji zwolnienia (czy to z obowiązku wdrożenia systemu zarządzania energią, czy przeprowadzenia audytu energetycznego) przedsiębiorca zamierza powoływać się na system zarządzania środowiskowego ISO 14001, to wymaganiem jest aby w ramach tego systemu przeprowadzono audyt energetyczny przedsiębiorstwa.

Pytanie 24: Czy coroczny przegląd energetyczny, przeprowadzany w ramach ISO 50 001, będzie musiał być przeprowadzany przez audytora energetycznego certyfikowanego?

Odpowiedź: Nie ma w tym zakresie wytycznych. Niemniej jednak, przegląd energetyczny w rozumieniu Systemu Zarządzania Energią ISO 50001 nie jest audytem energetycznym w rozumieniu Ustawy. Jeżeli dla przedsiębiorcy zużywającego średniorocznie >85TJ energii, obowiązek jest spełniony poprzez posiadanie wdrożonego i certyfikowanego systemu ISO50001, nie ma obowiązku przeprowadzania w jego ramach audytu energetycznego (pkt. 31- Art.35d ust. 1 projektu  z dnia 05.03.2025 ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw)